Τα παρεξηγημένα γογγύλια και οι φωτισμένες κολοκύθες του Χάλλογουίν παρέα με τα φανταστικά μυστικά των καταραμένων ψυχών του Τζακ-O-Λάντερν

Οι Έλληνες πολύ λίγο χρησιμοποιούμε τα γογγύλια ή αγγλιστί turnip. Τις κολοκύθες (pumpkin) αντιθέτως τις κάνουμε γλυκό ή κολοκυθόπιτα. Μαγειρεύουμε όμως άψογα οικονομικές πίτες γραφημάτων, δείκτες ποιότητας διαβίωσης, αέρα, στατιστικής και άλλων στοιχείων των οποίων ανεβοκατεβάζουμε τα όρια όσο και όπως θέλουμε με φαναράκια, κεριά και προβολείς. Στο μοίρασμα της πίτας και σε κλίμα Χάλλογουίν, οι αναίσχυντοι πίσω από τις μάσκες και το μεθύσι της εξουσίας, δεν αναρωτιούνται ποτέ «τι ψυχή θα παραδώσουν (μωρή;)». Αντιθέτως, ετοιμάζονται να ψήσουν τον κοσμάκη σε σιγανή φωτιά με σταδιακή πτώχευση…

Γράφει Ο Μεθεξής

Ορισμένοι μάγειροι τα γογγύλια τα βράζουν σε σαλάτα ή αντικαθιστούν με αυτά τα ραπανάκια. Η ρέβα ή γογγύλι Βrasica rapa, δεν είναι ένα λαχανικό που εμπνέει στην κουζίνα. Πράγματι, είναι ελάχιστοι οι λογοτέχνες γαστρονόμοι που από το παρελθόν μέχρι σήμερα έχουν γράψει όμορφα λόγια για την αξία και τα πλεονεκτήματα αυτού του λαχανικού, του οποίου η ρίζα, που δεν είναι στην ουσία ρίζα αλλά η φουσκωμένη σαν μπαλόνι βάση του βλαστού, αποτελεί ένα από τα πιο θρεπτικά δώρα της φύσης και τα φύλλα του με την πικάντικη, πιπεράτη γεύση τους χρησιμοποιούνται σε σαλάτες, φρέσκα ή βρασμένα.

Τα γογγύλια είναι το λαχανικό με το οποίο υπάρχει μια παράξενη σχέση αγάπης και μίσους από πολύ παλιά. Όταν οι Αryans κατέκτησαν την Ινδία το 1500 π.Χ., για παράδειγμα, απαγόρευσαν στα μέλη της φυλής τους να τρώνε τα φαγητά των κοινών πολιτών, ανάμεσα στα οποία ήταν και το ταπεινό (αλλά χορταστικό) γογγύλι (καθώς και τα μανιτάρια, τα κρεμμύδια και το σκόρδο). Ο Columella, Ρωμαίος συγγραφέας του 1ου αι. μ.Χ. που ασχολιόταν με τη γεωργία, δικαιολόγησε τις συνταγές του με γογγύλια λέγοντας ότι αφορούν ένα τρόφιμο που δεν έπρεπε να υποτιμάται, γιατί γέμιζαν εύκολα το στομάχι των φτωχών. Ακόμα και ο Απίκιος, που τα σνομπάριζε, είχε δώσει μερικές γκουρμέ συνταγές με αυτά, όπως ένα πιάτο με γογγύλια και πάπια που ταίριαζε στα πιο μεγαλοπρεπή ρωμαϊκά συμπόσια. «Τα γογγύλια είναι σκληρά και μαγειρεύονται άσχημα» έγραφε ο ανώνυμος συγγραφέας του 14ου αι. του Le Μenagier de Ρaris. Ακόμα και πιο πρόσφατοι Γάλλοι συγγραφείς - ιστορικοί, όπως ο Αndre Castelot, έγραψε ότι τα γογγύλια είναι «άνοστα και θλιβερά».

Εκτός από το ασυνήθιστο και πεντανόστιμο αυτό πιάτο, εμείς οι Έλληνες ελάχιστα χρησιμοποιούμε τα γογγύλια σήμερα. Ορισμένοι πρακτικοί μάγειροι που ψάχνουν για φθηνά θρεπτικά προϊόντα μπορεί να τα βράσουν σε σαλάτα ή πολλές φορές αντικαθιστούν τα ραπανάκια με αυτά. Είναι μια εύκολη, διακριτική προσθήκη σε σούπες λαχανικών. Πέρα από αυτά, λίγες είναι οι συνταγές με το ταπεινό γογγύλι.

Οι Ρωμαίοι έτρεφαν μεγάλη αγάπη στα γογγύλια. Ήταν σημαντικό γι΄ αυτούς λαχανικό και τουλάχιστον μέχρι την αρχή του 1ου μ.Χ. αιώνα υπήρχαν αρκετές ποικιλίες. Τα γογγύλια ήταν αγαπητά μέχρι που με την εξάπλωση της αυτοκρατορίας αρχίσουν να φθάνουν στη Ρώμη πλήθος αγροτικών προϊόντων.

Ήταν αντικείμενο λατρείας από τον Ρωμαίο ήρωα πολέμου Curius Dentatus του 3ου αιώνα. Λέγεται ότι όταν απεσταλμένοι των αντίπαλων Σαμνιτών τον πλησίασαν για να του προσφέρουν χρυσό ώστε να αποστατήσει, τον βρήκαν να ψήνει γογγύλια. Βλέποντας τον ύπατο να ψήνει ένα από τα πιο ταπεινά τρόφιμα, πείστηκαν ότι δεν θα δεχόταν τη δωροδοκία.

Στην Ευρώπη, οι Γάλλοι τα χρησιμοποιούν πάρα πολύ και τα εκτιμούν ιδιαίτερα. Στην Αλσατία- Λωραίνη τα γογγύλια sauerkraut είναι ένα διάσημο πιάτο, ιδίως στην πόλη Colmar, όπου αρωματίζεται με κεδρόσπορους και σερβίρεται με χοιρινό. Στη Σλοβενία το γογγύλι ήταν ο πρωταγωνιστής σε ένα παλιό πιάτο με το ατυχές όνομα Αlleluia, στο οποίο το λαχανικό, είτε φρέσκο είτε αποξηραμένο, πασπαλιζόταν με αλεύρι και μαγειρευόταν με κρέμα ή κριτσανιστή ξεροψημένη χοιρινή πέτσα.

Ήταν πολύ σημαντικό τρόφιμο τον 16ο αιώνα, το μέσο επιβίωσης για τους Σλοβένους, μετά τους λιμούς που προκάλεσαν οι επιδρομές των Οθωμανών. Το Αlleluia ήταν ένα συνηθισμένο πιάτο μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ανατολική Μεσόγειο, στους Τούρκους και τους Άραβες αρέσουν τα γογγύλια. Στα βουνά της Ανατολίας, τουλάχιστον από τον 13ο αιώνα, σύμφωνα με τον Clifford W right στο βιβλίο του «Μediterranean Vegetables», τα γογγύλια ήταν κοινό τρόφιμο, συχνά μαγειρεμένα με γιαούρτι, ένα πιάτο που βρίσκουμε στην Τουρκία ακόμα και σήμερα. Στους Άραβες αρέσουν τουρσί και συχνά προσθέτουν και ένα παντζάρι, για χρώμα. Οι Κορεάτες, Ιάπωνες και Κινέζοι απολαμβάνουν και αυτοί γογγύλια τουρσί. Οι Κινέζοι πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα, λιάζοντας τα γογγύλια σε λωρίδες στον ήλιο και διατηρώντας τα σε σάλτσα σόγιας.
Ακόμα και ο Απίκιος, που σνομπάριζε τη ρέβα, είχε δώσει μερικές γκουρμέ συνταγές, όπως ένα πιάτο με γογγύλια και πάπια που ταίριαζε στα μεγαλοπρεπή ρωμαϊκά συμπόσια.

Γιατί λοιπόν όλη αυτή η φασαρία; Η αποκριάτικη κολοκύθα του Χάλλογουίν, που ονομάζεται επίσης το φανάρι του Τζακ, είναι μια ωραία ιρλανδική φολκλρόρ έκδοση αποκριών που αντλεί τις ρίζες της από τη διονυσιακή αρχαιοελληνική μυθολογία. Το παραμύθι λέει για έναν άνθρωπο που εξαπάτησε το διάβολο δύο φορές. Δυστυχώς, μετά το θάνατό του έμεινε στο αιώνιο σκοτάδι. Δεν είχε υπάρξει αρκετά καλός για τον Παράδεισο, και ο διάβολος ήταν τόσο θυμωμένος μαζί του επειδή τον είχε ξεγελάσει, που δεν τον άφηνε να περάσει ούτε στην κόλαση. Έτσι το μόνο πράγμα που ο διάβολος άφησε από αυτόν ήταν ένα κομμάτι κάρβουνο που το έβαλε μέσα σε ένα γογγύλι. Κάτι σαν το φανάρι του Διογένη στο ανάποδο.

Στο ενδιάμεσο στάδιο, τη μέση λύση και τις αξιολογήσεις, προτιμούνται τα πιπεράτα, τα κακάο Fauchon και η μίξη δυνατών άσπρων ποτών, άντε και λίγο Space ή Breezer. Μετά το γλυκό σοκολάτας με λίγο ΑΧΕ, οι απατεώνες με τα σαρδόνια χαμόγελα και τα μακριά λαδωμένα χέρια μέσα στις τσέπες μας μπορούν να πιουν ένα Guttemberg στα διονυσιακά τους όργια για να συνεχίσουν την τραγωδία και το φαγοπότι πάνω στις πλάτες μας στον επόμενο γύρο… Δεν ξέρω να προφέρω καλά και το τέρνιπ, σαρδάμ όμως δεν κάνω ποτέ πάνω στις ζεστές μπότες μου. Happy Halloween!

Με σταθερό αλλά ανισόρροπο χέρι,

Ο Μεθεξής