ΥΠΟΣΤΑΤΟΣ Ή ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΟΣ Ο ΓΑΜΟΣ ΟΜΟΦΥΛΩΝ ΖΕΥΓΑΡΙΩΝ; ΙΔΩΜΕΝ…

Η σημερινή δικάσιμος είχε ορισθεί για τη συζήτηση της έφεσης δύο ομόφυλων ζευγαριών, τα οποία τέλεσαν πολιτικό γάμο στο Δημαρχείο της Τήλου το καλοκαίρι του 2008. Σύμφωνα με τις προσβαλλόμενες αποφάσεις του Πολυμελούς Πρωτοδικείου της Ρόδου, οι γάμοι (ένας μεταξύ ανδρών και ένας μεταξύ γυναικών) κρίθηκαν ανυπόστατοι, δηλαδή αυτοδίκαια δεν είχαν κανένα έννο­μο αποτέλεσμα. 

Γράφει η δικηγόρος

Ελένη Σταφυλά

Την αγωγή αναγνώρισης του ανυπόστατου των εν λόγω γάμων είχε ασκήσει ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Ρόδου. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε καταρχήν ότι η αγωγή του Εισαγγελέα δεν προσβάλει το δικαίωμα των ατόμων για σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής τους ζωής (όπως αυτό προβλέπεται από το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου - ΕΣΔΑ), ούτε αποτελεί επέμβαση στην άσκηση του δικαιώματος αυτού. Αντίθετα, σύμφωνα με την απόφαση, αποτελεί μέτρο αναγκαίο για την προστασία της ηθικής ενόψει του ενδιαφέροντος της πολιτείας για την ομαλή διαμόρφωση και λειτουργία των οικογενειακών σχέσεων.

Επιπλέον το δικαστήριο δέχθηκε ότι αρμόδιο για τον καθορισμό των προϋποθέσεων ασκήσεως του δικαιώματος του γάμου είναι το εθνικό δίκαιο, δεδομένου ότι τα σχετικά άρθρα τόσο της ΕΣΔΑ όσο και του Διεθνούς Συμφώνου της Νέας Υόρκης δεν επιλύουν το ζήτημα του γάμου μεταξύ ομοφυλόφιλων. Είναι αλήθεια ότι ο Αστικός Κώδικας δεν προσφέρει ασφαλή απάντηση, αφού σύμφωνα με το άρθρο 1350,  για τη σύναψη του γάμου απαιτείται απλώς συμφωνία των μελλονύμφων, χωρίς να διευκρινίζεται το φύλο αυτών. Παρόλα αυτά το δικαστήριο δέχθηκε την ερμηνεία παλαιότερων και σύγχρονων συγγραμμάτων, τα οποία έχουν ως αφετηρία τον ορισμό του Ρωμαίου νομοδιδάσκαλου Μοδεστίνο, κατά τον οποίο «γάμος εστί ένωσις ανδρός και γυναικός και συγκλήρωσις του βίου παντός, θείου τε και ανθρωπίνου δικαίου κοινωνία». Η έλλειψη σαφήνειας του άρθρου του Αστικού Κώδικα οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι κατά τον χρόνο σύνταξής του το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας είχε πολύ περιορισμένη διάσταση, όσο και στο γεγονός, σύμφωνα με άλλη άποψη, ότι κατά τον χρόνο σύνταξής του δεν είχε θεσπιστεί ο πολιτικός γάμος, οπότε ίσχυε η άποψη της χριστιανικής εκκλησίας, η οποία αποδεχόταν τον παραπάνω ορισμό. Με βάση τα παραπάνω το Πολυμελές Πρωτοδικείο έκρινε ότι η βούληση του Έλληνα νομοθέτη για απαγόρευση τέλεσης γάμου μεταξύ ομοφυλόφιλων καθίσταται απολύτως σαφής ενώ απόδειξη προς τούτου αποτελεί το πρόσφατο νομοθέτημα περί ελεύθερης συμβίωσης (2008), στο οποίο αναγράφεται ότι οι ρυθμίσεις του αφορούν αποκλειστικά ετερόφυλα ζευγάρια. Επιπλέον, σύμφωνα με τις προσβαλλόμενες αποφάσεις, η άποψη αυτή αντανακλά τις ηθικές και κοινωνικές αξίες και παραδόσεις του ελληνικού λαού, ενώ σε καμία περίπτωση δεν αντιβαίνει στην αρχή της ισότητας και στο δικαίωμα ανάπτυξης της προσωπικότητας που επιτάσσει το Σύνταγμα, διότι τα ομόφυλα ζευγάρια βρίσκονται κάτω από διαφορετικές συνθήκες οι οποίες επιτρέπουν διαφορετική ρύθμιση. Τέλος, το δικαστήριο επισημαίνει ότι η ασφαλέστερη επίλυση του επίμαχου ζητήματος θα ήταν να ρυθμιστεί αυτό νομοθετικά και ειδικότερα με ένα σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, όπως σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Είναι γεγονός ότι η ελληνική νομοθεσία πάσχει από ασάφειες και κενά και αντιδρά σχεδόν πάντα καθυστερημένα στις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στον τόπο μας, όπου τα «αυτονόητα» καταρρίπτονται καθημερινά και οι αντιλήψεις και οι συμπεριφορές «μεταλλάσσονται» με γοργούς ρυθμούς. Πολύ δε περισσότερο για το επίμαχο ζήτημα, του οποίου η οποιαδήποτε νομοθετική ρύθμιση (είτε υπέρ είτε κατά της αναγνώρισης) θα προκαλέσει αντιδράσεις αλλά και τη δημιουργία «οπαδών» και ταυτόχρονα «εχθρών» του συγκε­κριμένου νομοθέτη, και όχι ενός νομοθέτη φαντάσματος αλλά της παράταξης που ψήφισε υπέρ αυτής. Είμαστε έτοιμοι γι΄αυτό ;

Παρ' όλα αυτά, και ανεξάρτητα από το διατακτικό της τελεσίδικης απόφασης, η οποία θα λύσει το ζήτημα, τουλάχιστον νομικά, θεωρώ ότι η ίδια θα έχει ελάχιστη επιρροή στη συνείδηση των ανθρώπων, τόσο αυτών που θεωρούν ότι τα ομόφυλα ζευγάρια χρήζουν διαφορετικής μεταχείρισης όσο και αυτών που θεωρούν ότι η ελευθερία στη σεξουαλική προτίμηση και στη νομική της τυποποίηση πρέπει να παρέχεται αδιακρίτως.

http://www.psema.gr/